वेगवान नाशिक / मारुती जगधने
नांदगाव, ता. शहरातील नदीपात्राची स्वच्छता आणि अतिक्रमणाचा प्रश्न हे एकमेकांशी जोडलेले महत्त्वाचे मुद्दे आहेत. कोट्यवधी रुपये खर्च करूनही नदीपात्रात घाण कचरा टाकला जाणे आणि हातगाड्यांच्या वाढत्या अतिक्रमणामुळे समस्या अधिकच गंभीर झाली आहे. विद्यमान आमदार यांनी नांदगाव शहराच्या लेंड नदीपात्रामध्ये दोन्ही बाजूने रस्त्याची निर्मिती केली आहे.
यासाठी कोट्यावधी रुपये खर्च झाले. स्वप्नातही या गोष्टी नसतील असे नदी पात्राच्या दोन्ही बाजूला काँक्रीट रस्ते बनवले गेले आहे. सुस्वच्छ अगदी रस्ते आहेत आणि आता असे रस्ते असताना शहराच्या मधून वाहणाऱ्या लेंडी नदीपत्रात बिनधास्तपणे घाण आणि कचरा फेकला जातोय. लेंडी नदीच्या जुन्या पुलावरती असलेली अतिक्रमण व्यावसायिकांना नियमित करण्या गरजेचा आहे. या लोकांचा रोजी रोटीचा प्रश्न मालेगाव च धरतीवर नांदगाव शहरातील बी गरजअडथळा नसलेले अतिक्रमण नियमित करण्याची मागणी अतिक्रमण धारकांकडून होते
नदीपात्राची स्वच्छता व खर्चाचा विनियोग
स्वच्छतेसाठीचा खर्च: नदीपात्र स्वच्छतेसाठी कोट्यवधी रुपये खर्च होऊनही अपेक्षित परिणाम दिसून येत नाही. याचे प्रमुख कारण म्हणजे:
लोकांकडून नदीपात्रात कचरा टाकणे.
पुरेशा स्वच्छता यंत्रणेचा अभाव.
नदीपात्राजवळच घनकचरा व्यवस्थापनाची यंत्रणा उपलब्ध नसणे.
उपाययोजना:
स्थानिक नागरिकांमध्ये जनजागृती मोहिम राबवावी.
नदीकाठावर कचरा टाकणाऱ्यांवर कठोर कारवाईसाठी नियमांची अंमलबजावणी करावी.
नदीपात्राजवळ कचऱ्याचे कुंपण किंवा डब्यांची व्यवस्था करावी.
नदीतून नियमित स्वरूपात गाळ व कचरा काढण्यासाठी तंत्रज्ञानाचा वापर करावा.
हातगाड्यांचे वाढते अतिक्रमण
आठ वर्ष पूर्वी शहरात 40 हातगाड्या होत्या, परंतु आता त्यांची संख्या 400 पर्यंत वाढली आहे.
यामुळे वाहतुकीची कोंडी, सार्वजनिक ठिकाणांचे अतिक्रमण आणि स्वच्छतेचा प्रश्न उभा राहतो.
कारण:
रोजगाराचा अभाव, त्यामुळे हातगाड्यांचा व्यवसाय वाढलेला.
हातगाड्यांसाठी ठराविक जागांची कमतरता.
अतिक्रमणाविरोधी मोहिमा प्रभावी नसणे.
ठराविक क्षेत्रे निश्चित करणे: हातगाड्यांसाठी ठराविक जागा (हॉकर्स झोन) निर्माण कराव्या.
परवाने देणे: हातगाड्यांसाठी परवाना प्रणाली लागू करावी, ज्यामुळे अनधिकृत गाड्यांवर नियंत्रण मिळवता येईल.
मोहिमा राबवणे: अतिक्रमण हटवण्यासाठी नियमित मोहिमा राबवाव्यात आणि गरजूंना पर्यायी जागा दिली जावी.
व्यवस्थित नियोजन: बाजारपेठेच्या क्षेत्रांचे पुनर्रचनेत हातगाड्यांना सामावून घेण्यासाठी धोरण तयार करावे.
प्रशासनाची भूमिका आणि जबाबदारी
स्थानिक नगरपालिका किंवा प्रशासनाने दोन्ही समस्या सोडवण्यासाठी लोकप्रतिनिधी, सामाजिक संघटना आणि स्थानिक नागरिकांचा सहभाग घ्यावा.
डिजिटल आणि पारंपरिक माध्यमांद्वारे जनजागृती मोहिमा राबवून लोकांना स्वच्छतेचे महत्त्व समजावून सांगावे.
नदीपात्राचे संरक्षण व स्वच्छतेसाठी विशेष निधी निर्माण करून तो पारदर्शकपणे खर्च करावा.
प्रबोधन: नागरिकांनी स्वच्छता आणि अतिक्रमण टाळण्यासाठी स्वतःहून पुढाकार घ्यावा.
जबाबदारी: घनकचरा व्यवस्थापनासाठी नगरपालिकेसोबत स्थानिक पातळीवर स्वयंसेवी गट तयार करावेत.
सहकार्य: हातगाड्यांचे मालक, व्यापारी आणि प्रशासन एकत्र येऊन सुसंवादाने समस्यांचे निराकरण करावे.
नदीपात्र आणि अतिक्रमणाच्या समस्यांचे समाधान मिळवण्यासाठी सर्वसमावेशक दृष्टिकोन, तांत्रिक उपाय, कठोर कायद्यांची अंमलबजावणी, आणि लोकसहभागाची आवश्यकता आहे. नांदगाव शहरामध्ये वाढ ते हातगाडे वाढते अतिक्रमण या समस्या चा निपटारा करणे आवश्यक आहे यासाठी अतिक्रमण धारकांना सुनिश्चित जागा द्यावी त्यांच्या रोजी रोटीचा प्रश्न मार्गी लागावा आणि भविष्यात या अतिक्रमण होणार नाही याची काळजी प्रसन्न घ्यावी शहराच्या जुन्या लेंडी नदीच्या पुलावरती सातत्याने अतिक्रमणाच्या ओळखत असणारे नागरिक या नागरिकांना जागा नसल्याने हे त्याच ठिकाणी वावरणवर असतात परंतु या लोकांना व्यवसायासाठी सुयोग्य जागा देऊन त्यांचे पुनर्वसन करण्याची गरज आहे.
