तृतीय पंथीचा थयथयाट…भर गर्दीत कपडे काढतात

वेगवान मराठी.   /.  . मारुती जगधने

बागलाण ,  दि , 4 मार्च — महाराष्ट्र मध्ये जवळपास सर्वच ठिकाणी तृतीय पंथाचे अनुयायी सर्रास आढळतात यांना दान दिल्यास शुभ तर नाही दिल्यास अशुभ मानले जाते या भावनेने या लोकांकडे पाहिले जाते परंतु त्याच गैरफायदा घेतला जात आहे त्यामुळे सर्वसामान्य  समाजाला सामाजिक क्षेत्रातील मानहानी सहन करावी लागत आहे…

तृतीय पंथी यांच्या मनमानी कारभाराने नागरिक त्रस्त झाले आहे ते कुठेही धार्मिक कार्यात घुसून धुडगूस घालतात आणि नको त्या पैशांची मागणी करतात दोन पाचशे रुपये दिल्यावर ते समाधान होत नाही ते पाच हजार सात हजार दहा हजार रुपयांची पैशांची मागणी करतात मागणी पूर्ण न झाल्यास कधी कधी अंगावरचे स्वतःचे कपडे काढून विवस्त्र होतात आणि नागरिकांना लाजिरवाणी करतात अपमानित देखील करतात कधी कधी श्रीमुखात एक टाकतात रेल्वेच्या डब्यात हे प्रकार सरळ चालतात हा जवळपास खंडणीतलाच एक प्रकार असू शकतो? बस स्थानक असेल गर्दीचे ठिकाण आहे बाजारपेठ आहे त्यानंतर रेल्वेच्या डब्यामध्ये देखील प्रवासी रेल्वे डब्यात घुसून नागरिकांना मारहाण करून पैशाची वसुली करत राहतात. आता तृतीय पण त्यांचा बंदोबस्त करणे हे काळाची गरज झाली आहे.

तृतीयपंथीय (हिजडा किंवा किन्नर) समुदायाकडून काही ठिकाणी जबरदस्तीने पैसे मागण्याचे प्रकार घडतात, विशेषतः लग्न, बाळाच्या जन्माचा कार्यक्रम, गृहप्रवेश किंवा इतर धार्मिक तर समारंभांमध्ये. हे प्रथागत स्वरूपाचे असल्याचे मानले जात असले तरी, काही वेळा जबरदस्ती, धमकी किंवा गैरवर्तनाच्या घटना घडतात.

गुन्हेगारी कायदा: कोणत्याही नागरिकाकडून जबरदस्तीने पैसे मागणे, धमकावणे किंवा गैरवर्तन करणे हा कायद्याने गुन्हा आहे.

भारतीय दंड संहिता (IPC):

कलम 384 (खंडणी वसूल करणे)

कलम 506 (धमकी देणे)

कलम 352 (मारहाण किंवा धक्काबुक्की)

कलम 34 (सामूहिक स्वरूपातील गुन्हा)

या अंतर्गत संबंधित व्यक्तींवर कारवाई होऊ शकते.

पोलीस तक्रार: जर जबरदस्ती, धमकी किंवा गैरवर्तन होत असेल, तर जवळच्या पोलीस ठाण्यात तक्रार नोंदवू शकता.

शांततेने संवाद: काही वेळा सौम्य संवादाने किंवा विनम्रतेने हाताळल्यास परिस्थिती नियंत्रणात येऊ शकते.

समाज संघटनांशी संपर्क: LGBTQ+ किंवा तृतीयपंथीय संघटनांशी संपर्क साधून सामंजस्याने तोडगा काढता येऊ शकतो.

: स्थानिक प्रशासन, पोलिस किंवा कायदेशीर सल्लागारांचा सल्ला घ्या.

समाजाकडून समजूतदारपणा गरजेचा

तृतीयपंथीयांकडून लग्नसमारंभ, बाळाच्या जन्माच्या वेळी किंवा वास्तुशांतीच्या कार्यक्रमात विनाआमंत्रण घुसून जबरदस्तीने पैशांची मागणी करणे, मनाप्रमाणे मोठी रक्कम मागणे आणि न दिल्यास गैरवर्तन करणे ही गंभीर समस्या आहे.

ही कृती कायदेशीर आहे का?

नाही. कोणत्याही व्यक्तीने जबरदस्तीने पैसे मागणे, धमकावणे किंवा गैरवर्तन करणे हे कायद्याने गुन्हा आहे.

कायदेशीर तरतुदी:

IPC कलम 384 (खंडणी वसूल करणे) – कोणतीही व्यक्ती जबरदस्तीने पैसे मागत असेल, तर हा गुन्हा आहे.

IPC कलम 503 आणि 506 (धमकी देणे) – पैशासाठी धमकावणे हा गुन्हा मानला जातो.

IPC कलम 341 (अनधिकृत प्रवेश) – कोणत्याही खासगी जागेत विनाआमंत्रण जबरदस्तीने घुसणे गुन्हा आहे.

शिस्तभंग आणि सार्वजनिक शांतता भंग (CrPC 151) – कोणताही प्रकार शांतता भंग करत असेल, तर पोलिस तत्काळ कारवाई करू शकतात.

तुम्ही काय करू शकता?

संवाद साधा: काही वेळा नम्रतेने समजावल्यास गोष्ट सहज सुटू शकते.

संघटनांशी संपर्क करा: तृतीयपंथीय समाजातील काही संघटना अशा गैरवर्तनाच्या घटना रोखण्यासाठी मदत करतात.

पोलिसांकडे तक्रार करा:

जवळच्या पोलीस ठाण्यात लेखी तक्रार द्या.

100 किंवा 112 वर कॉल करून पोलिसांना त्वरित बोलावू शकता.

सीसीटीव्ही फुटेज असेल, तर तो सबूत म्हणून ठेवा.

आधीच सूचना द्या: मोठ्या कार्यक्रमांमध्ये सुरुवातीला पोलिसांना कळवून ठेवल्यास, अशा घटना टाळता येऊ शकतात.

समाज म्हणून आपण काय करू शकतो?

सर्व तृतीयपंथीय लोक असे वागत नाहीत. अनेक जण इतर मार्गांनी उपजीविका कमवत आहेत.

या समस्येवर कायमस्वरूपी उपाय म्हणून प्रशासन आणि समाजाने मिळून एकत्रित निर्णय घेणे गरजेचे आहे.

जर तुम्हाला तातडीने मदत हवी असेल, तर स्थानिक पोलिस किंवा कायदेशीर मदत केंद्राशी संपर्क साधा.

सर्व तृतीयपंथीय व्यक्ती जबरदस्ती करत नाहीत. अनेक जण शिक्षण, व्यवसाय किंवा कला क्षेत्रात कार्यरत आहेत. त्यामुळे संपूर्ण समुदायाला दोष न देता, गैरप्रकार करणाऱ्यांवरच योग्य कारवाई करणे गरजेचे आहे.

जर तुम्हाला एखादा विशिष्ट प्रकार घडला असेल, तर तो तपशीलवार सांगितल्यास अधिक मार्गदर्शन करता येईल.

भाऊसाहेब हांडोरे