वेगवान नाशिक / मारुती जगधने
नाशिक , ता. 13 नोव्हेंबर 2024- हो, राज्यात बहुसंख्ये विधानसभा मतदारसंघांमध्ये प्रचाराची रचना काही प्रमाणात जातीनिहाय केली जाते. याची काही कारणे आहेत विचार भिन्नता असली पाहिजे पण सध्या विचार शुन्यता दिसून येते त्यामुळे जातीच्या आधारावर मते मागत निवडनुकिचा प्रचार चालू अाहे.यामुळे एकतेवर परीणाम होईल शिवाय समाजा समाजात तेढ निर्माण होईल. The election of the Legislative Assembly went like this!
मतदारसंघातील जातीय संरचना: प्रत्येक मतदारसंघातील लोकसंख्येत वेगवेगळ्या जातींचा प्रभाव असतो. काही जातीचे मतदार जास्त प्रमाणात असतील तर उमेदवार त्या समुदायाला विशेष लक्ष देण्याचा प्रयत्न करतो, कारण त्यांच्या पाठिंब्याने विजय मिळविण्यासाठी मोठी मदत होऊ शकते.
. जातीय नेतृत्वाचा प्रभाव:
काही जातींमध्ये स्थानिक पातळीवर प्रभावशाली नेते असतात. हे नेते त्यांच्या समुदायाचे समर्थन मिळवून देऊ शकतात. त्यामुळे उमेदवार या नेत्यांशी संपर्क साधून त्यांच्या समुदायाचा पाठिंबा मिळवण्याचा प्रयत्न करतात.
. जातीनुसार मुद्दे:
काही जातींमध्ये विशिष्ट समस्या किंवा अपेक्षा असतात. जसे की, आरक्षण, शैक्षणिक संधी, आर्थिक सवलती इत्यादी. उमेदवार या समस्या प्रचारात उचलून या समुदायाला आकर्षित करण्याचा प्रयत्न करतो.
इतिहास आणि राजकीय परंपरा:
भारतातील अनेक मतदारसंघात जातीनिहाय मतदानाची परंपरा आहे. त्यामुळे निवडणुकीच्या वेळी उमेदवारांना जातीय समीकरण लक्षात घेणे गरजेचे असते, जेणेकरून त्यांना एकत्रित मत मिळवता येतील.
भावनिक जोड:
जात हा एक भावनिक मुद्दा असू शकतो. मतदारांना त्यांच्या जातीच्या नेत्याशी एक प्रकारे आत्मीयता वाटू शकते. उमेदवार या भावनिक पैलूंचा वापर करून आपला प्रचार मजबूत करतात.
जातीनिहाय प्रचारामुळे मतदारसंघातील जातीय तणाव वाढू शकतो, तसेच समाजात एकतेवर परिणाम होऊ शकतो. तरीही, राजकीय रणनीती म्हणून अनेक नेते आणि पक्ष या प्रचार पद्धतीचा वापर करतात.
नांदगांव विधानसभेतील जातीय वादाची कारणे काही विशेष आहेत. यामध्ये सामाजिक, आर्थिक, आणि राजकीय घटकांचा मोठा सहभाग आहे. त्यांची मुख्य कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
. जातीय समीकरणे आणि प्रभाव: नांदगांव विधानसभा मतदारसंघात विविध जातीचे समुदाय मोठ्या प्रमाणात आहेत, जसे की मराठा, माळी, ओबीसी, दलित, आणि आदिवासी. प्रत्येक जातीचा राजकीय प्रभाव असतो आणि त्यामुळे प्रामुख्याने त्यांचे समर्थन मिळवण्यासाठी राजकीय पक्ष आणि उमेदवार जातीय समीकरणाचा विचार करतात. हे समीकरण कधी कधी मतांवर परिणाम करत असल्याने जातीय वाद निर्माण होतो.
. आरक्षण आणि मागासवर्गीय हक्कांचे मुद्दे:
काही जातींमध्ये सामाजिक आणि आर्थिक प्रगतीसाठी आरक्षणाची मागणी असते, विशेषतः शिक्षण आणि रोजगाराच्या क्षेत्रात. मराठा समाजाच्या आरक्षणाच्या मागण्या किंवा ओबीसी प्रवर्गाशी संबंधित असलेल्या हक्कांच्या बाबतीत अनेकदा वाद निर्माण होतात, ज्याचा वापर राजकीय पक्ष निवडणुकीत प्रचारासाठी करतात.
नेतृत्वाची स्पर्धा:
नांदगांवसारख्या ठिकाणी विविध जातींच्या नेत्यांचे मोठे सामाजिक वर्चस्व असते. अनेक वेळा नेतृत्वावर वर्चस्व मिळवण्याच्या स्पर्धेत जातीय वाद होतात. प्रत्येक गटातील नेते त्यांच्या समुदायाचा राजकीय प्रभाव वाढवण्याचा प्रयत्न करतात, ज्यामुळे अन्य गटांमध्ये असंतोष पसरू शकतो.
पक्षीय प्रचार आणि भेदभाव: निवडणुकीच्या वेळी राजकीय पक्ष अनेकदा जातीय गटांवर विशेष लक्ष केंद्रित करतात आणि त्यांना त्यांच्या हितसंबंधानुसार वचनं देतात. हे काही गटांमध्ये असुरक्षिततेची भावना निर्माण करू शकते आणि जातीय वादास कारणीभूत ठरू शकते.
. भूतकाळातील जातीय संघर्ष: काही वेळा इतिहासातील जातीय संघर्ष किंवा भेदभावाचे प्रसंग अजूनही लोकांच्या मनात असतात. या आठवणींमुळे जातीय वाद चिघळू शकतात, विशेषत: जेव्हा त्या घटकांचा प्रचारात वापर केला जातो.
स्थानिक आर्थिक विषमता:
काही समुदाय आर्थिकदृष्ट्या मागे आहेत, तर काही समुदाय चांगल्या आर्थिक स्थितीत आहेत. ही आर्थिक विषमता जातीय वाद वाढवण्यास कारणीभूत ठरते, कारण आर्थिक दृष्ट्या दुर्बल समुदाय अधिक संधींची मागणी करतात.
ही कारणे नांदगांव विधानसभेत जातीय वादाच्या वाढीस कारणीभूत ठरतात. योग्य राजकीय संवाद, सहकार्य, आणि सर्वसमावेशक धोरणे यामुळे या वादांना आळा घालण्यास मदत होऊ शकते.
